Sołectwo Łysaków

Położony w północnej części gminy nad Starym Brniem i Brnikiem i zajmuje powierzchnię 9,61 km². Znajdowała się tu jedna z 6 szkół podstawowych na terenie gminy Czermin. Decyzją Rady Gminy Czermin została ona zlikwidowana z dniem 31 sierpnia 2020 roku.

W latach 1966-2000 obejmował przysiółki: Baradziejówka, Bielica, Brnik, Budy, Leśniówka, Podmoście, Stawy, Wrzoski (stanowiły kiedyś samodzielną miejscowość), Zadworze i Zalesie. Nazwy obiektów fizjograficznych: Bielice – pole; Błonie – pastwiska; Breń – rzeka; Brnik – rzeczka; Bugaj – pole; Kaniówka – pole; Kokoszówka – pole; Na Brniku – las; Na Wrzosach – las; Ogorzałki – pole, Okop – okop szwedzki na Błoniu; Patryja – wieża obserwacyjna; Pawelakówka – pole; Próchnice – pole; Za Górą – pole, Zatoki – pole (stan z 1966 r.). Występują tu stanowiska archeologiczne z młodszej epoki kamiennej – neolitu (5800/5600-2400/2300 przed Chr.) oraz epoki żelaza i okresu wpływów rzymskich – pierwsze 4 wieki po Chr. oraz z czasów nowożytnych, tzw. „Wały Szwedzkie”. Układ przestrzenny wsi z XIV w. W okresie międzywojennym gmina Łysaków posiadała pieczęć z tarczą strzelecką na polu pieczętnym. Wieś wzmiankowana w 1386 r. W 1526 r. wieś kupił od Mikołaja Dłuskiego i jego synów Jana, Andrzeja i Stanisława – Jan Tarnowski kasztelan sądecki i starosta pilzneński.4 Od 1581 r. wieś była własnością Marcina Tarnowskiego h. Leliwa, a w ciągu XVI-XVII w. wieś znajdowała się w zastawie u Sebastiana Ligęzy h. Półkozic, podstolego sandomierskiego. W latach 1608-1678 istniała w folwarku kaplica mszalna. W 1661 r. dziedzicem wsi był Stanisław z Mrowina Mrowiński wraz z żoną Jadwigą z Kli¬szowa. Od 2 poł. XVIII w. przez kilkadziesiąt lat wioska należała kolejno do Lubomirskich, Sieniawskich, Czartoryskich, a następnie Potockich5, zaś w okresie w międzywojennym folwark w Łysakowie był własnością rodziny żydowskiej. W folwarku tym od XIX w. do 1945 r. istniała gorzelnia. Wrzoski – przysiółek Łysakowa, w przeszłości osobna miejscowość położona nad Starym Brniem na zachód od Czermina. Nazywana także Wólką do Łysakowa. Pierwsza wzmianka z 1497 r. Na pocz. XVI w. należała do Stanisława Mieleckiego, kasztelana zawichojskiego, a od 1526 r. była w posiadaniu Tarnowskich. Od końca XVI-XVIII w. przekazana została w zastaw Sebastianowi Ligęzie, h. Półkozic, podstolego sandomierskiego. W latach 60. XVII w. dziedzicem wsi był Stanisław z Mrowina Mrowiński, miecznik ziemi przemyskiej. Od drugiej poł. XVIII w. była częścią klucza Łysakowskiego należąc przez kilkadziesiąt lat do Lubomirskich, Sieniawskich, Czartoryskich oraz Potockich.